JSON Nedir?

Açıklama

JSON (JavaScript Object Notation) — insanların okuması ve yazması, makinelerin ise ayrıştırması ve üretmesi kolay, hafif bir veri değişim formatıdır. JavaScript programlama dilinin bir alt kümesine dayanır, ancak herhangi bir dilden tamamen bağımsızdır. JSON, sunucu ve web uygulaması, mobil uygulamalar arasında veri alışverişi için ve ayrıca veri depolama için yaygın olarak kullanılır.

1. JSON Yapısı: Basit ve Anlaşılır

JSON, iki ana yapı üzerine kurulmuştur:

1. "İsim/Değer" Çiftleri Kümesi: Birçok dilde bu, bir nesne, kayıt, yapı, sözlük, hash tablosu, anahtarlı erişim listesi veya ilişkisel dizi olarak uygulanır. JSON'da bu, kıvrık parantezlerle {} belirtilen bir nesne olarak temsil edilir.

   {
     "name": "Ivan",
     "age": 30,
     "city": "Kyiv"
   }

2. Sıralı Değer Listesi: Çoğu dilde bu, bir dizi, vektör, liste veya sıralama olarak uygulanır. JSON'da bu, köşeli parantezlerle [] belirtilen bir dizi olarak temsil edilir.

   [
     "apple",
     "banana",
     "orange"
   ]

Değerler dizeler (string), sayılar (number), nesneler (object), diziler (array), boolean değerler (true/false) veya null olabilir.

2. JSON Kullanmanın Avantajları

• Basitlik ve Okunabilirlik: XML'in aksine, JSON'ın daha kısa bir sözdizimi vardır, bu da onu hem insanlar hem de makineler için okumayı ve yazmayı kolaylaştırır.
• Kolay Ayrıştırma: Çoğu programlama dili, JSON ile çalışmak için yerleşik fonksiyonlara sahiptir, bu da onu işlemeyi önemli ölçüldü basitleştirir.
• Geniş Destek: JSON, neredeyse tüm modern programlama dilleri ve platformları tarafından desteklenir.
• Verimlilik: Kompaktlığı sayesinde, JSON dosyaları genellikle XML'e kıyasla daha küçüktür, bu da veri aktarımını hızlandırır.

3. Uygulamada JSON: Kullanım Örnekleri

JSON, modern web geliştirmenin ayrılmaz bir parçasıdır. İşte tipik kullanım senaryolarından birkaçı:

• API (Application Programming Interface): Çoğu RESTful API, veri göndermek ve almak için JSON kullanır. Bir mobil uygulama veya web sitesi aracılığıyla bilgi (örneğin hava durumu tahmini, hisse senedi fiyatları) aldığınızda, bu verilerin sunucu ile cihazınız arasında aktarılması için genellikle JSON kullanılır.
• Yapılandırma Dosyaları: Birçok program, yapılandırma ayarlarını depolamak için JSON kullanır.
• NoSQL Veritabanlarında Veri Depolama: MongoDB gibi bazı NoSQL veritabanları, JSON'a çok benzeyen bir formatta (BSON – ikili JSON) verileri depolar.
• AJAX İstekleri: JSON, bir web sayfasını yeniden yüklemeden verileri eşzamansız olarak yüklemek için AJAX (Asynchronous JavaScript and XML) kullanılırken veri alışverişi için ana formattır.

4. XML vs JSON: Hangisi Daha İyi?

XML, özelliklere sahip karmaşık yapılar için daha uygunken, JSON — hafif REST API'leri içindir.

5. JSON ve Excel: Nasıl Birleştirilir?

Bazen, Microsoft Excel gibi tablo formatındaki verileri JSON'a dönüştürme ihtiyacı ortaya çıkar. Bu, verileri JSON ile çalışan web servislerine veya veritabanlarına aktarmak için faydalı olabilir. Excel'in doğrudan JSON'a dışa aktarma için yerleşik bir fonksiyonu olmasa da, üçüncü taraf çözümler mevcuttur.

Böyle yararlı araçlardan biri, Excel'in kullanıcı tanımlı fonksiyonu TABLETOJSON(). Bu fonksiyon, Excel tablosundaki verileri kolayca JSON dizisine dönüştürmeyi sağlar.